Belarus Devlet Başkanı Aleksander Lukaşenko, geçtiğimiz hafta Ukrayna’nın başkenti Kiev’de ölü bulunan muhalif aktivist Vitaly Şişov’un ölümüne karıştığı yönündeki iddiaları yalanladı.
Pazartesi günü gazetecilere konuşan Lukaşenko, “O benim için ya da Belarus için kimdi ki? Bizim için bir hiçti” ifadelerini kullandı.
Geçtiğimiz hafta Kiev’de bir parkta ağaca asılı olarak bulunan Vitali Şişov, Belarus’tan kaçanlara yardımcı olan Ukrayna’daki Belarus Evi (BHU) adlı kuruluşun liderliğini yapıyordu.
İngiltere ve ABD, Belarus’a yönelik uyguladığı yaptırımları sıkılaştırdı.
Yaptırımlar arasında, Lukaşenko rejiminin temel gelir kaynakları olan potasyum ve petrol ürünlerinin yanı sıra finansal hizmetler ve ulaşım da yer alıyor. Lukaşenko ve üst düzey yardımcıları da halihazırda Batı yaptırımları altında.
BBC’nin İngiltere yaptırımlarına yönelik sorduğu soruya ise Lukaşenko, “Yaptırımlarınızı da alın gidin. Siz Amerikan yalakalarısınız” cevabını verdi.
Televizyonda canlı yayınlanan bu basın toplantısında Lukaşenko, yaşanan siyasi kriz boyunca ilk kez göz önüne çıkmış oldu. Toplantı resmi olarak da “büyük konuşma” olarak adlandırıldı.
Toplantıda seçim sonrasını işaret eden Lukaşenko, “Bu bizim için kolay bir yıl değildi” diye konuştu ve Belarus’un “ciddi bir ulusal birlik sınavından geçtiğini” söyledi.
Ağustos 2020’de yeniden seçildi
27 yıldır iktidarda olan Lukaşenko, Ağustos 2020’deki tartışmalı seçimde yeniden cumhurbaşkanı seçildi.
Seçim sonrasında başlayan ve güvenlik kuvvetlerinin güç kullanarak bastırdığı eylemlerin ardından çok sayıda kişi ülkeyi terk etti.
Muhaliflere göre 600’ü aşkın siyasi mahkum hala hapishanelerde.
Seçimi kazandığını iddia eden muhalefet lideri Svetlana Tikhanovskaya sığındığı ülke olan Litvanya’da yaşıyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Lukaşenko’yu destekledi. Ancak Batılı hükümetler, hileli olduğu gerekçesiyle oylamayı kınadı ve yaptırımları sıkılaştırdı.
Soruşturmalar sürüyor
Ukrayna polisi Şişov’un ölü bulunmasıyla ilgili soruşturmanın sürdüğünü söyledi. Polis, siyasi aktivistin cep telefonunun ve kişisel eşyalarının da parkta bulunduğunu açıkladı.
Polis ayrıca, Şişov’un son birkaç haftada neler yaptığı ve tehdit edilip edilmediğini bilenlerin kendileriyle temasa geçmesini istedi.
BHU’daki meslektaşlarına göre Belaruslu aktivist, geçen yıl ülkesinden ayrılmasından bu yana, takip edildiğini düşünüyordu.
BHU’da Şişov’la çalışan Yuri Şuçuçko, Belaruslu aktivistin yüzünde izler olduğunu ve dövüldüğünü düşündüğünü söyledi.
Şuşuçko, Ukrayna güvenlik güçlerinin BHU’yu tehditler konusunda uyardıklarını da belirtti ve “Dikkatli olmamız gerektiğini, Belarus KGB’sinin burada aktif olduğunu söylediler” dedi.
BHU’dan yapılan açıklamada ise “Yerel kaynaklar ve Belarus’taki arkadaşlarımız, adam kaçırma ve suikaste kadar gidebilecek provokasyonlar konusunda bizi tekrar tekrar uyardı. Vitali bu uyarılara metanet ve mizahla tepki verdi” denildi.
2020 Tokyo Olimpiyat Oyunları sırasında antrenörlerini eleştirdiği için zorla ülkesine gönderilmek istendiğini söyleyen 24 yaşındaki Belaruslu atlet Krystina Tsimanouskaya da geçtiğimiz hafta dünya gündeminde yer almıştı.
Polonya hükümeti, Tsimanouskaya’ya “insani durum” vizesi vermişti.
Yaptığının siyasi protesto olmadığını söyleyen Timanovskaya, BBC’nin Newshour programına yaptığı açıklamada, “Ülkemi seviyorum, ihanet etmedim” dedi.
24 yaşındaki atlet, “Bu konu, yetkililerimizin Olimpiyatlarda yaptıkları hatalarla ilgili” diye konuştu.
Yunanistan’dan Litvanya’ya giden bir yolcu uçağının Belarus yönetimi tarafından başkent Minsk’e zorla indirilmesi ve muhalif gazeteci Roman Protasevich’in gözaltına alınması da, Batılı ülkelerin tepkisine neden olmuştu.
