Mehmet ŞimşekYaklaşık 450 kilometre çapındaki bu etkileyici yapı, Hawaii Adaları’nın birkaç bin kilometre güneybatısında tespit edildi. NASA’nın Earth Observatory birimine göre bu dev bulut halkası, MODIS isimli gözlem cihazı tarafından görüntülendi.
Bulut halkası, Rayleigh-Bénard konveksiyon hücresi olarak bilinen bir meteorolojik olay sonucu oluştu. Bu olay, farklı sıcaklıklardaki havanın yükselip alçalmasıyla tetiklenen konveksiyon hareketlerine dayanıyor.
Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi’ne (NOAA) göre iki tür konveksiyon hücresi bulunuyor: Kapalı hücreler, soğuk havanın hücrenin kenarlarında alçalıp merkeze bulut bırakmasıyla oluşuyor; açık hücrelerde ise soğuk hava merkeze alçalır ve kenarlarda bulut oluşur. Bu fotoğrafta görülen bulut halkası, kapalı bir hücreyle meydana geldi.
Normalde bu tür hücreler altıgen şekilli olur ve gökyüzünde diğer benzer hücrelerle birlikte desenler oluşturur. Ancak bu olayda bulut hücresi tek başına ve izole şekilde oluşmuş durumda. Bilim insanları, bu durumun arkasında küçük bir adacık ya da güneş tarafından aşırı ısınmış bir su yüzeyinden yükselen sıcak hava parçası olabileceğini düşünüyor.
Earth Observatory uzmanlarına göre, yükselen sıcak hava kütlesi önce kümülüs bulutları ve hafif yağmur oluşumuna neden oldu. Yağmurla soğuyan hava aşağıya doğru indi ve etrafındaki sıcak havayı yukarı itti. Bu da halka şeklinde kümülüs bulutlarının oluşmasına zemin hazırladı.
Bu oluşum, ekvatora yakın düşük basınç kuşağı olan İntertropikal Yakınsama Bölgesi’nin hemen güneyinde yer aldı. Bu bölge, sık sık yaşanan fırtına ve sağanaklarla biliniyor ve bulut halkasının oluşumunu desteklemiş olabilir.
Bulut halkasının doğusundaki deniz yüzeyi, metalik bir parlaklıkla dikkat çekiyor. Bu, güneş ışığının okyanus yüzeyinden yansıyıp doğrudan uydunun algılayıcısına ulaşmasıyla oluşan bir ‘güneş parlaması’ (sunglint) etkisi. Bu etki, okyanusu adeta devasa bir gümüş aynaya çeviriyor.
Konveksiyon hücrelerinin varlığı ilk kez 1961 yılında, NASA’nın TIROS-1 uydusu sayesinde fark edildi. Bu uydu, tam ölçekli ilk hava durumu gözlem uydusuydu. O zamana kadar bu karmaşık gökyüzü desenleri meteoroloji uzmanları tarafından büyük ölçüde gözden kaçırılmıştı.
