Konut, kelimesini kullanınca Türkiye’de son 2 yılda ‘kriz’ kelimesini de kullanmak şart oldu. Büyükşehirlerde başlayan sorun büyüdü, ülkeyi sardı. Enflasyonla birlikte, sektörel iç dinamiklerin de etkili olmasıyla ev fiyatlarında tırmanış görülmesi, kiraları da artırdı. Bu artış küçük şehirlerde, asgari ücret artışına orantılı olması çok hissedilmemesine neden olurken, büyükşehirlerde adeta barınma sorunu yarattı. Artışın ne denli yüksek olduğunu da şehir planlamacısı Buğra Gökçe gözler önüne serdi.
İBB Genel Sekreter Yardımcısı ve şehir planlamacısı Dr. Buğra Gökçe, paylaştığı derlemelerde grafikler ve sayılarla kira artışlarındaki gerçeği gözler önüne serdi.
Gökçe, ‘Nisan 2019 – Nisan 2023 döneminde konut kiralarındaki değişimi’ tabloyla ortaya koyarken, ‘Nisan 2019’da 81 ilde ortalama kira bedeli aylık 728 lirayken, bugün 5058 liraya çıkmış durumda. Artış oranı yüzde 583.’ tespitini de yapıyor.
“Tüm Türkiye’de 2019 yılı Nisan ayında kira bedeli ortalama ücretin sadece yüzde 27’si kadarken, bugün yüzde 45’e ulaşmış.”
Yani TÜİK’in açıkladığı ortalama gelir düzeyine göre, kiralar maaşın ya da aylık gelirin 4’te birinden yarısına çıkmış. Diğer bir tespit de ‘Muğla’da kira bedeli ortalama ücretin yüzde 187’si, Antalya’da yüzde 120’si, İstanbul’da yüzde 117’si kadar.’ oluyor.
“Büyükşehirlerde manzara Türkiye ortalamasından çok daha farklı.”
Nisan 2019 – 2023 döneminde 30 büyükşehirde kira bedelinde ortalama artış oranı yüzde 697.Antalya’da artış yüzde 1.109, Mersin’de yüzde 963, Muğla’da yüzde 935, Ankara’da yüzde 833, İstanbul’da yüzde 713.
Kıyı kesimlerinde Rusya-Ukrayna savaşı etkisi ağırlıklı olurken, büyükşehirlerde de hem arsa maliyetleri hem de yine yabancıya satışların öncelikli etkiler olduğu biliniyor.
“Örneğin Antalya ve İstanbul’da ortalama kira bedeli asgari ücretin 1,5 katı. Muğla’da kira bedeli asgari ücretin 2,5 katına çıkmış.30 büyükşehirde ortalama kira bedeli asgari ücretin yüzde 79’unu aşmış bir halde.”
“Sığınmacıların yoğun yaşadığı ilk 10 ilde ise kira bedelindeki artış Türkiye ortalamasının üstünde. Kira bedelleri yüzde 702 zamlanmış.”
Bu illerde kira bedelinin asgari ücrete oranı 2019’da yüzde 46 iken bugün yüzde 86’ya çıkmış. Yani asgari ücret kira bedeli karşısında erimiş.
“Yaşanılan konut krizi düşünüldüğünden daha derin.” diyen Gökçe, “Özellikle Türkiye nüfusunun yüzde 75’inin yaşadığı 30 büyük şehirde çalışanların, ücretlilerin gelirlerinin önemli bir kısmı konut kirasına gidiyor. Yeni işe başlayan gençlerin maaşlarıyla neredeyse konut kiralama şansı yok.” ifadelerini kullanıyor ve devam ediyor.
Türkiye önümüzdeki yıllarda konut krizini çözmek için çok ciddi, devrim sayılabilecek adımlar atmazsa bu kriz derinleşecek ve Cumhuriyet tarihimizin en vahim barınma krizi ile karşı karşıya kalacağız. Bu acı tabloyu hepinizin dikkatine sunarım.
Gökçe’nin paylaşımlarına yorumlar da yoğundu.
Konut krizindeki sorunlar için iktidarı sorumlu tutanlar da olurken,
Gelişmiş ülkelerde yoğun olduğu bilinen evsizlik sorununa da atıf yapıldı.
Sebepler sorgulanırken,
Kiracılar kadar ev sahipleri de dertliydi. Ancak söylemler sıkıntılıydı.
?
?
Sizce de konut, barınma ya da kira krizimiz var mı?
Bu artışlar reel mi, fırsatçılık mı?
Yorumlarda buluşalım.
