Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) yöneticileri, ekim ayında düzenlenecek “Yeni Düzenin Pusulası” temalı 18. İstanbul Hazır Giyim Konferansı öncesinde basınla bir araya geldi.
TGSG Başkanları Toygar Narbay ve Dr. Ümit Özüren ile TGSD Ekonomi Danışmanı Dr. Can Fuat Gürlesel’in paylaştığı veriler, sektörün kırılma noktasında olduğunu gösterdi.
Buna göre; sektörün dünya hazır giyim ticaretinden aldığı pay 35 yıl sonra ilk kez yüzde 3’ün, ana pazar Avrupa Birliği’nden aldığı pay ise 30 yıl sonra yüzde 5’in altına düştü.
Yılın ilk yarısında dünya hazır giyim ihracatı yüzde 6 artarken, Türk hazır giyim sektörü ihracatı yüzde 6.5 azaldı. Hazır giyim ve tekstilde toplam 55 bin 840 kişilik istihdam kaybı yaşandı; 3 bin 23 şirket kapandı.
2022-2025 yılları arasındaki istihdam kaybı yüzde 28.3’le üretimdeki yüzde 21.8’lik küçülmeyi de aştı.
8 BİN KİŞİNİN DAHA İŞİNE SON VERİLECEK
TGSD’nin önümüzdeki döneme ilişkin projeksiyonuna göre ‘yıl sonunda üretimde 2 milyar dolar kayıp; istihdamda 63 bin kayıp olacak. Hazır giyim istihdamı 520 binli seviyelere düşecek. İki yıl üst üste zarar eden sektör, öz sermayesini de tamamen kaybedecek.’
TGSD BaşkanıToygar Narbay, gelinen noktadan ekonomi politikalarının sorumlu olduğunu belirterek, şunları söyledi:
“Yüksek faiz-baskılanmış kur politikası sonucu artan maliyetlerimiz, rekabetçiliğimizi kaybetmemize yol açtı. Dezenflasyon programı hazır giyim yurt içi harcamalarını da vurdu. Azalan iç satışlar ve bunun yanında geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 25 artan hazır giyim ithalatı da üretim kapasitemizi hızla kaybetmemize neden oluyor. Sektörün, katma değerli üretimdeki kilogram başı değerinde 16 dolar seviyesine geldi. Bu kırılma neticesinde Türk hazır giyim sektörü olarak yeni alternatifleri değerlendirme zorunluluğuyla karşı karşıyayız. Üretim ve rekabet koşullarının daha uygun olduğu ülkelere tamamen taşınma veya Türkiye’de küçülerek bu ülkelerde yatırım yapma seçenekleri gündemde. Neticede kaybeden ülkemiz olacak.”
HAZIR GİYİM SEKTÖRÜNÜN BEKLENTİ VE TALEPLERİ
Sektörün beklenti ve talepleri ise, şöyle sıralandı:
2- Eriyen işletme sermayeleri, referans faizin yarısı kadar değişken faiz oranıyla ve uzun vadeli kredilerle tamamlanmalı, reeskont kredilerinde faizin tahsilatı dönem sonunda yapılmalıdır.
3- Emek yoğun sektörlerdeki KOBİ’lere verilen çalışan başı 2.500 TL destek, ölçek gözetmeksizin tüm firmalara verilmelidir. Bölgesel asgari ücret için çalışma yapılmalı ya da asgari ücret için verilen 1.000 TL destek, bölgesel gelişmişliğe göre kademeli olarak artırılmalıdır.
4- Eximbank kredi destekleri 2018’de olduğu gibi toplam ihracat değerinin yüzde 16’sı seviyesine çıkartılmalı, vadeler uzatılmalı, Eximbank tarafından talep edilen banka teminat mektupları %75 oranında KGF ile tamamlanmalıdır.
5- Avrupa Yeşil Mutabakatına uyumun sağlanması için sanayicilerin yapacakları GES yatırımlarına ruhsat almalarının önündeki sorunlar çözülmelidir. 6- İşletmelerin ölçeklerini büyütmelerini sağlayacak yeni teşvik mekanizmaları oluşturulmalıdır. Hazır giyim sektöründe 250 kişi üzerinde istihdamı olan ve toplam firma sayısının %1,3’üne denk gelen firmalar, istihdamın %28’ini, üretimin ise %40’ını gerçekleştirmektedir. Katma değerli üretim için ölçek büyütülmelidir.
7- Çevrim içi kanallardan çevre ülkelere satış yapılabilmesi için mikro ihracat ve KDV iade süreçleri kolaylaştırılmalı; gümrükleme, nakliye maliyetlerini düşürecek düzenlemeler yapılmalıdır.
8- EYT ile kaybedilen tecrübe ve bilgiye sahip iş gücünün işletmelere dönüşünü sağlayacak destekler verilmeli, kayıt dışılığı önlemek için emekli çalışanlardan SGK primi alınmamalıdır.
9- Kadınların iş gücüne katılımlarının sağlanması için eşi sosyal güvenlik sistemine dahil olan ve çalışma hayatında olmayan kadınların SGK primleri 3 yıl boyunca alınmamalıdır.
10- Kadınların iş gücüne katılımlarının sağlanması için yerel yönetimlerin ve bakanlıkların her semte, mahalleye kreş yatırımlarını ihtiyaca uygun şekilde yapması sağlanmalıdır.
Bunlara ilave olarak kısa çalışma ödeneğinin devreye alınması ve ham madde ithalatına getirilen vergilerin kaldırılması da istihdamı korumak için önem taşımaktadır.”
